Czy można dopuścić do obsługi wózków obcokrajowca, który nie posiada uprawnień UDT, ale za to ma dokument wydany w innym kraju UE? Co mówią na ten temat przepisy? Jakie są zasady i najczęstsze rozwiązania?
Sytuacja wyjściowa jest następująca. W firmie zlokalizowanej w Polsce realizowane są inwestycje. Część prac wykonywana jest przez zagraniczne firmy, które wysyłają do Polski swoich pracowników na okres od kilku do kilkunastu tygodni. W ramach delegacji do Polski przyjeżdża kilku Włochów i Hiszpanów, którzy chcieliby obsługiwać podesty i wózki podlegające pod UDT. Osoby te posiadają uprawnienia do obsługi wózków i podestów zdobyte w w sowich krajach. Kluczowe pytanie dotyczy tego, czy takie osoby mogą obsługiwać wózki oraz podesty w Polsce, jeśli nie posiadają uprawnień wydawanych przez UDT?
Odpowiedź brzmi: nie. Przepisy obowiązujące w Polsce wyraźnie wskazują, że wszystkie osoby obsługujące urządzenia podlegające pod dozór techniczny, muszą posiadać zaświadczenia kwalifikacyjne (pot. to tzw. uprawnienia) do obsługi – w odpowiedniej kategorii.
Co można zrobić, jeśli pracownik posiada uprawnienia zdobyte w innym kraju UE, ale nie posiada uprawnień UDT?
W powyżej opisanym przypadku, są 3 opcje:
- Uznanie przez UDT kwalifikacji nabytych w państwach UE. Szczegółowe wytyczne znajdują się tutaj: https://www.udt.gov.pl/kwalifikacje-osob/uznawanie-kwalifikacji. Z nieoficjalnych informacji jakie otrzymałem z UDT wynika, że jest to proces długi (trwa nawet kilka miesięcy), skomplikowany (należy skompletować, przetłumaczyć i złożyć do UDT dokumentację potwierdzającą posiadanie uprawnień a dosyć często także dokumenty potwierdzające zakres i tematykę szkolenia), a także kosztowny (1260 zł za 1 dokument).
- Zorganizowanie szkolenia i egzaminu UDT dla obcokrajowców (egzamin w obecności tłumacza przysięgłego). Proces ten trwa od 1 do 2 miesięcy, w tym trzeba uwzględnić kilka dni na szkolenie oraz egzamin a także koszty zorganizowanie kursu, egzaminu UDT i tłumaczeń.
- Oddelegowanie operatorów posiadających uprawnienia UDT, do pomocy pracownikom nieposiadającym polskich uprawnień. Przykładowo, podestem może sterować pracownik polskiej firmy, który posiada uprawnienia UDT. Ale już prace na wysokości (po spełnieniu innych warunków BHP), mogą wykonywać pozostałe osoby przebywające na podeście, które to oczywiście nie muszą posiadać uprawnień UDT. W tym miejscu można posłużyć się analogią do kierowania autobusem – jak powszechnie wiadomo, kierowca musi posiadać prawo jazdy w odpowiedniej kategorii, ale nie wymaga się tego od pasażerów ;-).
Odnośnie do podstaw prawnych, to w szczególnej uwadze polecam:
- Rozporządzenie Ministra Przedsiębiorczości i Technologii z dnia 21 maja 2019 r. w sprawie sposobu i trybu sprawdzania kwalifikacji wymaganych przy obsłudze i konserwacji urządzeń technicznych oraz sposobu i trybu przedłużania okresu ważności zaświadczeń kwalifikacyjnych – tutaj jest opisana procedura zdobywania uprawnień (to w odniesieniu do opcji nr 2)
- Ustawa z dnia 21 grudnia 2000 r. o dozorze technicznym – rozdział 2 art. 22 ust. 2 i 3 mówią o obowiązku posiadania zaświadczeń kwalifikacyjnych przez osoby obsługujące i konserwujące urządzenia techniczne
- Rozporządzenie Ministra Przedsiębiorczości i Technologii z dnia 30 października 2018 r. w sprawie warunków technicznych dozoru technicznego w zakresie eksploatacji, napraw i modernizacji urządzeń transportu bliskiego – par. 7 pkt 1 mówi o konieczności zapewnienia przez eksploatującego właściwej obsługi (w domyśle – z uprawnieniami)
- Rozporządzenie Ministra Rozwoju i Finansów w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy użytkowaniu wózków jezdniowych z napędem silnikowym – szczególnej uwadze polecam: paragraf 2 i definicję organizatora prac a także cały paragraf 4.
Kto poniesie odpowiedzialność, jeśli obcokrajowiec posługujący się zagranicznymi uprawnieniami i nieposiadający uprawnień UDT, doprowadzi do wypadku lub niebezpiecznego uszkodzenia w związku z obsługą wózka lub podestu?
Aby odpowiedzieć na powyższe pytanie, należy zwrócić szczególną uwagę na Eksploatującego, do którego obowiązków wielokrotnie odsyłają nas ww. przepisy. Niestety nigdzie nie znalazłem „oficjalnej” definicji eksploatującego, pomimo tego że nazwa to pojawia się przepisach DT wielokrotnie. Jednak czytając i analizując przepisy, można przyjąć że: eksploatujący jest to podmiot, który eksploatuje urządzenie, dysponuje dokumentacją techniczną i rejestracyjną urządzenia (księga rewizyjna), ma obowiązek zapewnienia właściwej obsługi i konserwacji UTB, powiadomienia DT o nieszczęśliwym wypadku lub niebezpiecznym uszkodzeniu, odpowiada za stan techniczny urządzenia – najczęściej jest to właściciel urządzenia.
Czy można dopuścić do pracy obcokrajowca bez tzw. uprawnień „SEP” czyli bez świadectwa kwalifikacyjnego wydawanego przez komisje egzaminacyjne powołane przez prezesa URE?
Podobnie wygląda sytuacja z uprawnieniami SEP. Od osób wykonujących w Polsce prace, przy których wymagane jest posiadanie świadectw kwalifikacyjnych, trzeba posiadać stosowany dokument wydany przez komisje kwalifikacyjne powołane przez prezesa URE. Na szczęście proces ten jest łatwiejszy i zdecydowanie krótszy. W zależności od zakresu uprawnień, zazwyczaj potrzeba 1 dnia na szkolenie zakończone egzaminem – oczywiście dla obcokrajowców warto zorganizować tłumacza.
Jeśli macie Państwo dodatkowe pytania lub posiadacie swoje doświadczenia w opisanych powyżej sytuacjach, to zachęcam do komentowania pod niniejszym artykułem.
