Trzy sposoby na dopuszczenie do obsługi wózków jezdniowych z napędem silnikowym

Przepisy regulujące zasady bezpiecznej obsługi wózków, dla kierowników, pracowników HR a nawet dla specjalistów BHP często są niezrozumiałe lub źle interpretowane. Wiele osób ma wątpliwości, które urządzenia podlegają pod UDT, a które nie? Często padają pytania o to, czy do obsługi wózków niepodlegających pod UDT w ogóle potrzebne są jakieś dokumenty lub uprawnienia? Kto, kiedy i na jakiej podstawie może być dopuszczony do obsługi wózków? Czym się różnią „paleciaki” od „piesków” lub od „rydwanów”?

Tego typu wątpliwości są zupełnie naturalne i w dużym stopniu wynikają one ze słabej jakości przepisów regulujących te tematy, które ponadto skrywają wiele pułapek, haczyków i wyjątków.

Jakie są trzy podstawowe typy wózków wyróżniane w polskich przepisach?

Aby precyzyjnie odpowiedzieć na powyższe pytania, zacznijmy od zdefiniowania 3 podstawowych typów wózków, które są odmiennie traktowane w przepisach:

• „paleciaki”, posiadają wszystkie mechanizmy (jazdy i unoszenia) napędzane siłą mięśni. Nie wymagają posiadania  jakichkolwiek uprawnień. Do ich obsługi wystarczy instruktaż stanowiskowy.

• wózki unoszące, naładowne lub ciągnikowe, posiadają napęd silnikowy w co najmniej jednym układzie: jazdy i / lub unoszenia. Wózki unoszące są w stanie unosić ładunki na wysokość do 300 mm. Najczęściej spotykamy elektryczne wózki unoszące prowadzone (tzw. „pieski”) oraz podestowe (tzw. „rydwany”). W tym drugim przypadku operator podczas wykonywania pracy stoi na platformie, dzięki której porusza się na wózku z większą prędkością, niż podczas pokonywania dystansu pieszo. Wszystkie powyżej wymienione wózki, podlegają szczegółowym przepisom zawartym w rozporządzeniu Ministra Rozwoju i Finansów w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy użytkowaniu wózków jezdniowych z napędem silnikowym (obwieszczenie z dnia 29 kwietnia 2020 r. Dz. U. poz. 852). Do ich obsługi niezbędny jest 1 z 3 dokumentów: uprawnienia UDT, polskie prawo jazdy lub zaświadczenie o ukończeniu szkolenia z firmy szkoleniowej.

• wózki jezdniowe podnośnikowe, są urządzeniami podlegającymi przepisom o dozorze technicznym. Od pozostałych typów wózków różnią się tym, że posiadają mechaniczny napęd podnoszenia (inny niż siła mięśni) i mają możliwość podnoszenia ładunków na wysokość powyżej 300 mm. Umożliwiają tym samym nie tylko transportowanie ale i stertowanie ładunków. Najczęściej, choć nie jest to konieczne, takie wózki posiadają również mechaniczny napęd jazdy. Wózki jezdniowe podnośnikowe mogą być prowadzone (tzw. „pieski”), podestowe (tzw. rydwany”) lub siedziskiem. Do ich obsługi konieczne są uprawnienia UDT.

Warto zwrócić uwagę, że zarówno wśród wózków unoszących jak i podnośnikowych, występują bardzo podobne konstrukcje, czyli wózki prowadzone i podestowe.

Decydującym elementem odróżniającym wózki unoszące od podnośnikowych, jest posiadanie mechanizmu podnoszenia (powyżej 30 cm), lub unoszenia (poniżej 30 cm) z napędem mechanicznym (czyli w sposób inny niż siła ludzkich mięśni). Rodzaj napędu mechanizmu jazdy nie  ma tu znaczenia.

Jakie są trzy podstawowe ścieżki, w oparciu o które można dopuścić pracownika do obsługi wózków jezdniowych z napędem silnikowym (czyli unoszących, naładownych i ciągnikowych)?

Zgodnie z rozporządzaniem Ministra Rozwoju i Finansów w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy użytkowaniu wózków jezdniowych z napędem silnikowym (obwieszczenie z dnia 29 kwietnia 2020 r. Dz. U. poz. 852), dopuścić do obsługi wózka innego niż podnośnikowy (czyli wózka unoszącego, wózka naładownego lub wózka ciągnikowego) można osobę, która ma ukończone 18 lat i spełnia jeden z 3 poniższych warunków:

1. posiada zaświadczenie ukończenia odpowiedniego do rodzaju wózka jezdniowego szkolenia potwierdzającego nabyte umiejętności, w oparciu o programy opracowane lub zatwierdzone przez UDT
2. posiada dokument stwierdzający uprawnienie do kierowania pojazdami silnikowymi lub zespołami składającymi się z pojazdu silnikowego i przyczepy lub naczepy uzyskane na podstawie przepisów w sprawie wydawania dokumentów stwierdzających uprawnienia do kierowania pojazdami (czyli polskie prawo jazdy dowolnej kategorii)
3. posiada zaświadczenie kwalifikacyjne do obsługi wózków jezdniowych uzyskane na podstawie przepisów w sprawie sposobu i trybu sprawdzania kwalifikacji wymaganych przy obsłudze i konserwacji urządzeń technicznych oraz sposobu i trybu przedłużania okresu ważności zaświadczeń kwalifikacyjnych (czyli uprawnienia do obsługi wózków wydane przez UDT, TDT lub WDT).

Przepisy każdą z ww. opcji traktują równorzędnie. Oznacza to, że żadna z nich nie jest preferowana a wybór należy do pracodawcy lub przełożonego.

Aby dokonać optymalnego wyboru, warto jednak dokładnie przeanalizować każdą ścieżkę, pod kątem zalet, wad, szans i zagrożeń.

Analiza trzech sposobów na dopuszczenie pracownika do obsługi wózka unoszącego – plusy i minusy.

1. Zaświadczenie z firmy szkoleniowej.

W pierwszym przypadku, firma szkoleniowa posiadająca program szkoleniowy uzgodniony
i zatwierdzony przez UDT, organizuje krótkie 1 dniowe szkolenie zakończone egzaminem teoretycznym i praktycznym. Po zaliczeniu takiego egzaminu uczestnicy szklenia otrzymują imienne zaświadczenia o ukończeniu szkolenia. Plusem tego rozwiązania jest szybkość oraz trwałość rozwiązania kwestii dopuszczenia pracowników do pracy wózkami unoszącymi, a także niska cena. Nie wymaga się w tym przypadku głębszej analizy dokumentów kadrowych.

2. Polskie prawo jazdy w dowolnej kategorii

Drugie rozwiązanie pozwalające dopuścić osobę do pracy wózkami jezdniowymi unoszącymi na podstawie prawa jazdy wydaje się na pierwszy rzut oka najprostsze. Należy tu jednak pamiętać o tym, iż prawo jazdy musi być ważne. Pojawia się tu potencjalne ryzyko utraty ważności prawa jazdy (obecnie wydawane dokumenty mają ważność max 15 lat), bądź jego zawieszenia lub nawet utraty w skutek złamania przepisów kodeksu drogowego. W takiej sytuacji na pracodawcę spada obowiązek monitorowania, czy pracownicy których dopuszcza do pracy posiadają ważne prawo jady bądź czy nie zostało ono zawieszone lub cofnięte. Ponadto, przepisy wyraźnie wskazują, że musi być to polskie prawo jazdy w dowolnej kategorii.

3. Uprawnienia UDT do obsługi wózków w dowolnej kategorii

Trzeci sposób aby legalnie obsługiwać wózki unoszące jest najbardziej czasochłonny oraz najdroższy. Wózki unoszące można obsługiwać posiadając zaświadczenie kwalifikacyjne wydane przez UDT, WDT lub UDT. By zdobyć takie uprawnienia należy zdać egzamin przed komisją z dozoru technicznego. Przygotowanie do takiego egzaminu wiąże się zazwyczaj z odbyciem kursu, poniesieniem stosownej opłaty egzaminacyjnej oraz oczekiwaniu do 30 dni roboczych na wyznaczenie terminu egzaminu.

Powyższe podsumowanie wskazuje, że często najbardziej optymalnym sposobem by legalnie dopuścić pracowników do obsługi wózków jezdniowych unoszących jest organizacja szkolenia z firmą, która posiada program szkoleniowy zatwierdzony przez UDT. Takim ośrodkiem szkoleniowym, który ma zarówno bogate doświadczenie w tej dziedzinie jak i doskonałą kadrę jest Well-Done.pl. Więcej informacji znajdziecie tutaj: https://well-done.pl/szkolenia-wozki-prowadzone-i-zdalnie-sterowane-kat-iii-wjo/

Zapraszamy do kontaktu i współpracy w zakresie organizacji szkoleń grupowych dla firm .